Vandaag is het 5 mei, de dag waarop we vieren we dat we in Nederland in vrijheid leven, nadat we op 4 mei de mensen hebben herdacht die ons leven in vrijheid mogelijk hebben gemaakt. Ik vind het mooi en belangrijk dat we daar aandacht aan blijven geven, en letterlijk en figuurlijk bij stil blijven staan. Leven in vrede en vrijheid. Hoe meer mensen daar bewust van zijn en aan bijdragen, hoe groter de kans dat dat ooit voor iedereen waarheid wordt. Voor mij is 5 mei ook een mooie dag om eens te bezinnen op het belang van vrijheid, mijn eigen gevoel van vrijheid, en hoe vrijheid er altijd kan zijn, ongeacht te omstandigheden.
Laatst las ik weer eens het prachtige boek ‘De Keuze’ van Edith Eger, waarin het thema keuzevrijheid zo mooi naar voren komt. Wat een ontzettend indrukwekkend, soms vreselijk gruwelijk maar ook enorm leerzaam verhaal vertelt deze inmiddels 96 jarige therapeute en psychologe, overlevende van de holocaust.
Een korte omschrijving van dit boek:
Edith Eger is 16 jaar oud als ze in de Tweede Wereldoorlog met haar oudere zus en haar ouders wordt gedeporteerd naar concentratiekamp Auschwitz. Haar vader en moeder worden bij aankomst in Auschwitz direct afgevoerd en naar de gaskamer gestuurd. Edith en haar zus worden door, blijkt later, de beruchte nazi dokter Josef Mengele uitgekozen om (voorlopig) in leven te blijven. De verschrikkingen die ze in het kamp meemaakt vormen de basis van vele inspirerende levenslessen die ze in dit boek ‘De Keuze’ en haar 2e boek ‘Het Geschenk’ deelt.
Elk moment heb je een keuze
Haar moto, waarmee ze, weliswaar ternauwernood, het kamp overleeft tot ze wordt bevrijd door Amerikaanse soldaten luidt als volgt:
“Een persoon kan alles worden afgenomen, behalve één ding: in alle omstandigheden die in je leven voorbij komen kunnen kiezen welke houding je aanneemt ten opzichte van de omstandigheden. Elke moment heb je een keuze. Hoe frustrerend, vervelend, uitputtend, pijnlijk of beklemmend de situatie ook is, je hebt altijd de keuze in hoe je ermee om gaat. Die vrijheid kan niemand je afnemen.”
Een van de vele voorbeelden hiervan die zij in het boek beschrijft is als Jozef Mengele er achter komt dat zij danseres is en haar dwingt te dansen voor hem en de kampofficieren. Ze kan het niet weigeren, omdat de dood altijd het logische gevolg was van ‘nee’ zeggen. Maar ze kan het ook niet verdragen naar hen te kijken terwijl ze danst. Dus kiest ze ervoor om haar ogen te sluiten en zich voor te stellen dat ze danst in het operagebouw in Boedapest. Ze kiest waar ze haar aandacht naar toe brengt, ze kiest hoe ze omgaat met deze ondraaglijke situatie. In deze gevangenis en situatie, maakt ze het voor zichzelf draaglijk door gebruik te maken van haar keuzevrijheid. Ze kan dan misschien niet bepalen wat ze doet, maar ze kan wel zelf kiezen hoe ze het doet, en wat ze zich erbij voorstelt.
Hoe donker haar dagen in het kamp ook waren, Edith Eger ziet de tijd die ze in Auschwitz doorbracht als een periode waarin ze ontdekte waar het leven om draait. Hier heeft ze geleerd dat ze altijd keuzevrijheid heeft in hoe ze ergens mee om gaat en hoe ze altijd haar eigen gedachten kan kiezen.
Keuzevrijheid bij onze dagelijkse uitdagingen
In ons dagelijkse leven maken wij gelukkig niet de verschrikkingen mee die Edith Eger heeft meegemaakt. Maar we hebben dagelijks wel te maken met kleine en soms ook grotere uitdagingen en gevoel van beperking van onze vrijheid: dingen die niet gaan zoals we willen dat ze gaan, tegenvallers, we voelen ons machteloos, in een hoek geduwd, gestresst.
Allemaal situaties waar we het gevoel hebben geen controle te hebben en we ons gedwongen voelen. Controle hebben we ook niet. We kunnen niet altijd bepalen welke mensen, situaties, regels, beperkingen op ons pad voorbij komen, maar we hebben altijd de keuzevrijheid in hoe we ermee om willen gaan.
Keuzevrijheid als oerbehoefte
Een van onze oer basis behoeften keuzevrijheid. Keuzevrijheid is een biologische noodzaak voor ons zenuwstelsel. We hebben keuzevrijheid nodig om ons automatische overlevingssysteem (ANS) tot rust te kunnen brengen. Keuzevrijheid geeft een vorm van veiligheid omdat het je de ruimte geeft te kiezen om stil te staan of te bewegen, dichterbij te komen of te vermijden, je te verbinden of je te beschermen.
Deze biologische behoefte maakt dat we ons liever niks willen laten opleggen, of nergens toe gedwongen willen worden. Ons automatische biologische systeem wil dat we altijd opties hebben om te kunnen kiezen. Wanneer deze biologische noodzakelijke keuzevrijheid worden weggenomen, of wanneer we denken of het gevoel hebben dat we deze keuzevrijheid niet hebben, wordt onze automatische overlevings-/stressreactie geactiveerd: Ons waarnemingsvermogen wordt beperkt tot de beperking waar we mee te maken hebben, en we gaan de strijd aan met de beperking.
Je beperkt (een deel van) je keuzevrijheid ook zelf
En het is deze automatische stressreactie die onze vrijheid nog meer beperkt. Het geeft alle ruimte aan je automatische stress hersenen, en beperkt de toegang tot dat deel van je hersenen waarmee je bewust kan zijn, tot rust kan komen, en ruimte en mogelijkheden kàn zien (prefrontale cortex).
Misschien herken je het wel bij jezelf, het gevoel hebt dat je iets moet wat je niet wil, of wanneer je je gedwongen voelt en het gevoel hebt dat je geen keuze hebt. Misschien herken je ook wel de stress die je dan direct ervaart, of machteloosheid, irritatie of strijd en je hoofd dieeen lawine aan gedachten produceert over de beperkende of gedwongen situatie.
Jezelf bevrijden van je keuzebeperkende automatismen
Doordat we zo met die gedachten bezig zijn, zijn we volledig gefocust op de beperking, en zien we niet meer welke mogelijkheden er zijn. We beroven ons zelf onbewust van onze vrijheid om te kiezen wat er wel kan. Maar we kunnen onszelf hiervan bevrijden. Het enige wat nodig is, is bij tegenslag is bewust te blijven en eerst de innerlijke rust terugbrengen. Herkennen en erkennen dat dit een moment van tegenslag is, en bewust kiezen hoe je het meest helpend met de situatie om kan gaan. Als je jezelf van je innerlijke strijd bevrijdt, ga je weer ruimte, mogelijkheden en vooral keuzevrijheid ervaren.
Minder stress en meer ontspanning creëert meer keuzevrijheid
In mijn trainingen begeleid ik je met kennis en vaardigheden om jezelf te bevrijden uit je ‘kooi’ van de beperkingen en de strijd die je tussen je oren onbewust creëert. Ik leer je de strijd los te laten, meer bewust aanwezig te zijn in je leven en meer gebruik te gaan maken van de vrijheid die er altijd is om te kiezen. Kiezen hoe je omgaat met jezelf, de mensen om je heen en de situaties die op je pad voorbij komen of zijn gekomen.
“You find freedom inside, nowhere else.
In the heart of every being is that one space which is free,
which is filled with peace, and which is full of love”
– Prem Rawat –
Dankjewel weer voor je aandacht. Ik ben heel benieuwd: Wat betekent vrijheid voor jou, en hoe kan je daar binnen de mogelijkheden die er zijn, ruimte aan geven?
Ik wens je een mooie (vrije ;-)) dag. Een dag om een bewust stil te staan bij onze en jouw eigen vrijheid en hoe we dit (samen) kunnen creëren, en samen vieren!