Goedemorgen, wat fijn dat je mijn bericht weer leest. Ik voel me zo ontzettend dankbaar dat ik zoveel mensen mag inspireren. Niet alleen via dit blog, maar ook via de wekelijkse individuele- en groepstrainingen. Dankbaar dat zoveel mensen de weg naar mijn praktijk weten te vinden en ik mijn passie over de werking van de mind (hersenen en zenuwstelsel) mag delen. Uit eigen ervaring en die van vele mensen die ik al heb mogen begeleiden weet ik dat kennis over de werking van je hersenen en zenuwstelsel samen met regulerende oefeningen, een enorm verschil kunnen maken in hoe je jezelf en de wereld om je heen beleeft en ervaart. En niet alleen dat, ook mentale en fysieke gezondheidsklachten verbeteren naarmate mensen meer (be) grip krijgen op hun binnenwereld.

Stoppen met piekeren
Als iemand zich inschrijft voor een training of begeleidingstraject bij mij, vraag ik altijd naar hun ‘waarom’. Een van de reacties de ik vaak krijg is ‘stoppen met piekeren’. En dat snap ik. Ons hoofd is als een ‘never-ending-storyteller’ en produceert het ene na het andere piekerverhaal, zonder eens één moment stil te zijn. Het lijkt of we totaal geen invloed hebben op die piekermachine die ons de hele dag bezig houdt met de ene gedachte na de andere.

Zou jij ook weleens je hoofd uit willen zetten? Wat meer rust in je bovenkamer? Stoppen met piekeren? Niet steeds weer je eigen verhaal maken over mensen of situaties? Of zou je willen dat je over sommige dingen anders kon denken? Dat je het eens vanuit een ander perspectief kon zien, of het gewoon kon laten, zonder er iets van te vinden? Wist jij dat we elke dag weer heel veel verhalen in ons hoofd creëren, en dat de verhalen van vandaag heel vaak bijna hetzelfde zijn als gisteren? Misschien een andere setting, maar de moraal van het verhaal is meestal hetzelfde.

Je hoofd als verhalenvertelmachine
Mensen zijn verhalenvertellers, en ons hoofd noem ik vaak een verhalenvertelmachine. We hebben elke dag weer ontzettend veel verhalen die door ons hoofd gaan. Volgens de wetenschap hebben we wel 120000 gedachten per dag, waarvan 70% ‘negatief’ (geen idee trouwens hoe ze dat gemeten hebben). En hoe meer aandacht naar ons hoofd gaat, hoe meer verhalen er ontstaan. Over wat er mis kan gaan, of is gegaan. Over wat je niet wil, wat iemand zei of deed waar je het niet mee eens bent, over te veel te doen, over te weinig tijd enz enz. Maar waar komen al die verhalen nou eigenlijk vandaan? Hoe ontstaan ze en waarom hebben we ze? En wat bepaalt de inhoud van jouw verhalen? En waarom ze zo vaak negatief zijn? Hoe komt het toch dat we zo weinig invloed lijken te hebben op wat er allemaal in ons hoofd gebeurd?

Je lichaam bepaalt en je hoofd verhaalt 
Het antwoord op deze vraag vinden we door inzicht te krijgen in waar onze verhalen nou eigenlijk ontstaan. Want terwijl wij denken dat ons hoofd de wijsheid in pacht heeft, is het in werkelijkheid je zenuwstelsel die de impuls geeft voor het ontstaan van het verhaal. Nog voordat je hersenen gedachten kunnen vormen en woorden kunnen geven aan je ervaringen, initieert je zenuwstelsel al een reactie op een persoon, situatie of ervaring.

Het zenuwstelsel werkt als een soort beschermingsmechanisme en scant de hele dag jouw binnenwereld en buitenwereld op onveiligheid. Ja, dat lees je goed. Jouw zenuwstelsel zoekt niet naar veiligheid, maar heeft als taak onveilige, onprettige, onaangename ervaringen te voorkomen, te vermijden of er tegen te strijden. En dat is fijn, voor echte onveilige situaties. Bijvoorbeeld als je aangevallen wordt door een beer. Maar door de intensiteit van de tijd waarin wij nu leven, is ons beschermingsmechanisme wat overactief geraakt en ziet het dagelijks ontzettend veel beren op de weg.

Elke ervaring triggert je zenuwstelsel positief of negatief
Elke keer dat je zenuwstelsel iets ervaart, initieert het in jouw binnenwereld een reactie die je naar een bepaalde staat brengt. Er wordt iets in je getriggerd, positief of negatief, waardoor er in je lichaam ontspanning of aanspanning ontstaat. Helaas zijn we ons vaak niet zo bewust als er iets fijn is en er ontspanning in ons lichaam ontstaat. Positieve ervaringen lijken niet zo aan ons te blijven plakken, ze maken minder indruk en glijden vaak wat meer aan ons voorbij. Dit heeft alles te maken met dat jouw zenuwstelsel niet bezig is met wat fijn is, maar constant op zoek is naar wat niet fijn is. Daarom reageert het veel sneller op niet fijne, ongemakkelijke, ofwel negatieve ervaringen. Er wordt dan direct iets in jou getriggerd, spant je lichaam aan en kom je in een stress staat. Vervolgens creëert je hoofd er een bijbehorend verhaal bij, wat die staat logisch maakt. Want dat is wat we graag willen. Onze stress staat logisch maken. En het verhaal wat je hoofd creëert, hoeft niet persé waar te zijn. Het enige wat je hoofd wil is betekenis geven aan je ervaring, het logisch en kloppend maken. En dat verhaal herhaalt je hoofd, elke dag opnieuw.

Emotionele blauwe plekken
Ervaringen die we in ons leven als niet prettig ervaren, kan je zien als een soort emotionele blauwe plekken. Deze blauwe plekken zijn jouw angsten en gevoeligheden, waar we ons meestal niet van bewust zijn. En als we door iets of iemand worden ‘geraakt’, kan je dat zien alsof er op die blauwe plek geduwd wordt. Je zenuwstelsel geeft dan direct een signaal naar je hersenen dat er actie moet worden ondernomen. En je hersenen kennen maar 1 reactie op dit signaal: de automatische stress reactie: strijden, vechten, vluchten of terugtrekken, bevriezen. Je lichaam spant aan, produceert adrenaline en cortisol en je hoofd creëert bijbehorende stressverhalen.

In je zenuwstelsel zitten de oude ‘blauwe plekken’ opgeslagen. En zodra je zenuwstelsel iets waarneemt wat jouw blauwe plek raakt, komt er een automatische reactie waarbij je ofwel in actie komt om te vechten of te vluchten, of je terugtrekt en ineenkrimpt. Je kiest deze reactie niet bewust, het is een beetje alsof het je overkomt.

Het is dus via je zenuwstelsel dat we onze verhalen creëren. Het is de overtuigingskracht van ons hoofd die maakt dat alle aandacht gaat naar onze zelf gecreëerde verhalen, en we ook niet twijfelen aan de waarheid ervan. Het bijzondere is dat je met deze verhalen continu bezig bent met het bevestigen en gevoelig houden van jouw blauwe plekken. En je hoofd is heel overtuigend en hardnekkig met haar verhalen. Misschien heb je al weleens geprobeerd ergens op een andere manier over te denken, maar steeds weer komt over jezelf, een ander, een situatie of de wereld, het zelfde verhaal terug.

Verhaal in je hoofd volgt staat van je zenuwstelsel
De staat van je zenuwstelsel heeft invloed op de gevoeligheid van jouw blauwe plekken. En eigenlijk kan je ’t zo zien: hoe meer ontspannen en op je gemak je bent, hoe minder gevoelig je blauwe plekken zijn. Als de staat van je zenuwstelsel verandert, verandert ook onze gevoeligheid voor triggers, en daarmee de toon of kleur van ons verhaal. Simpel gezegd: met een zenuwstelsel in stressstaat, creëren onze hersenen sneller een stressverhaal, met een zenuwstelsel in ontspannen (ventrale) staat, creëren onze hersenen eerder een ontspannen verhaal. En in stressstaat is ook de drukte in je hoofd enorm, terwijl in ontspannen staat, je hersenactiviteit veel rustiger is, je hebt meer inzicht, overzicht en ziet meer mogelijkheden.

Stoppen met piekeren, je verhaal veranderen
Het veranderen van je verhaal doe je dus niet door alleen anders te denken, maar vooral door de staat van je lichaam te veranderen. Dat is helaas geen knop die je omzet, maar indirect kun je wel invloed uitoefenen op de staat van je zenuwstelsel. Door bewuster te worden van jouw ‘blauwe plekken’ en welke angst, of gevoeligheid ze vertegenwoordigen. En door in plaats van te luisteren naar je verhalen, de plek in je lichaam te voelen, ruimte en zorgzame aandacht te geven. De vraag “waar ben ik nu bang voor?” Kan dan helpend zijn om bewust te worden welke angst onbewust getriggerd wordt.
Je verhaal veranderen kan door zelfonderzoek, alleen, of begeleid door een ervaren coach, en zo langzaamaan je blauwe plekken te helen. Samen met regulerende oefeningen de staat van jouw zenuwstelsel  en daarmee de gevoeligheid van je ‘blauwe plekken’ te verminderen. En met het bewust worden van je gevoeligheden, het het reguleren van je zenuwstelsel, verandert de manier waarop je naar de ervaring kijkt, en ook de toon/de kleur van het verhaal in je hoofd. Verhalen worden zachter, minder en je krijgt meer grip op wat er allemaal in je hoofd gebeurt.

Zacht en krachtig zijn, kwetsbaar en moedig
Het vraagt moed om je schreeuwende hoofd te laten schreeuwen, en je aandacht te brengen naar de fluisteringen van je lichaam. Want terwijl je hoofd schreeuwt om de hoofdrol, is het in werkelijkheid je lichaam (zenuwstelsel) die de hoofdrol heeft. Je hoofd (hersenen) en je lichaam (zenuwstelsel) wisselen continu informatie uit. 20% van die informatie gaat van hersenen naar lichaam, 80% van lichaam naar hersenen. Dit verklaart waarom we door het stapsgewijs verzachten en ontspannen van ons lichaam (naar ventrale staat), ook ons hoofd tot rust kunnen brengen en de toon van onze verhalen kunnen veranderen.

Wil jij meer grip op de verhalen in je hoofd?
Als je meer (be)grip wil krijgen van de verhalen in jouw hoofd, is het dus belangrijk dat je bewust wordt van wat zich allemaal onbewust in jou afspeelt, leert over de werking van je zenuwstelsel en hoe je je zenuwstelsel kan thuisbrengen in een ontspannen en vredige staat. Pas dan komt er ruimte om bewust te kiezen en eens stil te staan bij welk verhaal je wil vertellen over jouw leven.

 

Dankjewel weer voor je aandacht. Ik wens je een fijne dag vandaag met  mooie verhalen!

Hartegroet,

Marjolein